امور مالیاتی،حقوقی، ثبتی، اظهارنامه

انواع مالیات در ایران، می تواند کمی گیج کننده باشد. بیشتر افراد بعد از شنیدن کلمه مالیات، اولین چیزی که به ذهنشان خطور می کند، 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده می باشد که بر روی بسیاری از کالاها و اقلام مصرفی نوشته شده اند. اما داستان زمانی پیچیده می شود که متوجه شوید 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده، تنها 1 نوع از انواع مالیات ها در ایران می باشد!

در کشور ایران، مالیات بر روی موارد مختلفی اعمال شده است که اگر از آنها اطلاع نداشته باشید، ممکن است در آینده هزینه های سنگینی را به همراه جریمه برای شما به دنبال داشته باشند. در ایران دو دسته بندی کلی برای مالیات در نظر گرفته می شود:

• مالیات مستقیم
• مالیات غیرمستقیم

هر کدام از این نوع مالیات ها، مدل های مختلف مالیاتی را در زیرمجموعه خود دارند که در ادامه به صورت کامل شرح خواهیم داد.

مالیات مستقیم

مالیات مستقیم، نوعی از مالیات است که مستقیماً از درآمد یا دارایی‌های اشخاص یا شرکت‌ها دریافت می‌شود. این نوع مالیات به طور مستقیم از مالکان دارایی‌ها و درآمدها کسر می‌شود و مسئولیت پرداخت آن به عهده خود اشخاص یا شرکت‌ها است. این نوع مالیات معمولاً به صورت مستقیم از درآمدهای حاصل از حقوق و دستمزد، سود شرکت‌ها، درآمد حاصل از معاملات املاک و مستغلات، ورودی‌های ارزش افزوده، ارث و… کسر می‌شود.

مالیات غیر مستقیم

از دیگر انواع مالیات در ایران می توان به مالیات های غیرمستقیم اشاره کرد که خود در 3 دسته بندی کلی طبقه بندی می شوند:

مالیات بر واردات و صادرات یا حقوق عوارض گمرکی

مالیات واردات و صادرات که به نام مالیات گمرکی نیز شناخته می‌شود، مالیات هر کشور بر صادرات و واردات انواع کالاهای متفاوت است. این مالیات بر اساس سیاست‌های کلان بازرگانی هر کشور و شرایط اقتصادی آن تعیین می‌شود و فارغ از این که یکی از روش‌های درآمدزایی برای کشور هستند، به جهت حمایت از تولید و صنایع داخلی نیز به کار گرفته می‌شوند. این مالیات به طور معمول با توجه به قیمت و ویژگی‌های کالا تعیین و دریافت می‌شود.

مالیات بر مصرف

دولت معمولاً برای خرید برخی از کالاها مالیات تعیین می‌کند و اشخاصی که این کالاها را به طور زیاد خریداری می‌کنند، باید مبلغ مالیات بیشتری هم پرداخت نمایند. برخی از کالاها مانند بنزین و سیگار معمولاً مالیات غیر مستقیم دارند. کالا و خدمات مختلفی ممکن است دارای مالیات غیرمستقیم مصرف باشند، اما معمولا می توانید لیست زیر را در میان این محصولات یافت کنید:

• خرید و فروش الکل طبی و صنعتی
• خرید و فروش سیگار
• خرید و فروش اتومبیل
• خرید و فروش خاویار
• خرید و فروش نوارهای ضبط صوت و تصویر
• لوازم الکترونیکی و خانگی
• خدمات رستوران‌ها و کافه‌ها
• خدمات تفریحی و مسافرتی
• لوازم پوشاک و آرایشی بهداشتی
• خدمات تلفن همراه و اینترنت

 

الف: نرخ عمومی (استاندارد): نرخی که  اصولا بیشتر کالا و خدمات در ایران بر مبنای 9? (نه درصد) محاسبه می شود که مستند بر ماده 7 قانون ارزش افزوده دائمی می باشد.

ب: نرخ خاص : نرخ هایی که در برخی از کالا ها یا خدمات، واردات به دلیل استراتژی های خاص ممکن است کمتر یا بیشتر از نرخ استاندارد باشد، که مثال هایی از آن در ماده 21 قانون ارزش افزوده دائمی آورده شده است.

مثلا یکسری کالاهای آسیب رسان ، لوکس بالا تر و یکسری کالاهای ضروری مثل خوراک اصلی ، دارو ، واکسن و… پایین تر از نرخ استاندارد می باشد.

چه اشخاصی مشمول قانون ارزش افزوده می شوند؟

یکی از مهم ترین مواردی که یک کسب کار باید بداند این هست که اساسا مشمول دریافت یا پرداخت ارزش افزوده می‌شود یا خیر که با دانستن آن بتواند تکالیف قانونی خود را انجام دهد.

برای دانستن این امر باید بررسی نمایید که آیا شما جز یکی این 8 فراخوانی که از طرف سازمان امور مالیاتی بیان شده هستید یاخیر؟ در صورتی که جزء یکی از آن فراخوانها بودید مشمول مالیات بر ارزش افزوده می شوید.

فراخوان های ارزش افزوده چیست؟

فراخوان ها را به تفکیک هرمرحله در ذیل بیان میکنیم:

فراخوان اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده

 کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی واجد حداقل یکی از شرایط زیر اعلام می‌گردند:

1- کلیه وارد کنندگان؛

2- کلیه صادر کنندگان؛

3- کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در سال 1386 سه میلیارد ریال یا بیشتر بوده است؛

4- کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در پنج ماهه آغازین سال 1387، یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیشتر بوده است.

تبصره: آن دسته از فعالان اقتصادی که صرفاً به عرضه کالاها و خدمات معاف از این نظام مالیاتی (بر اساس مفاده ماده 12 قانون) اشتغال دارند، از ثبت نام در این مرحله معاف می‌باشند، بدیهی است فعالانی که به عرضه توأم کالاهای مشمول و معاف اشتغال داشته و حداقل یکی از شرایط فوق را دارند مشمول این تبصره نبوده و موظف به ثبت نام در این مرحله می‌باشند.

فراخوان دوم ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده

 کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی، صرفنظر از میزان فعالیت، که مشمول مرحله اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده بوده‌اند، شاغل به فعالیت در هر یک از موضوعات مندرج در بند (الف) ماده (96) قانون مالیات‌های مستقیم (بجز فعالیت‌های معاف موضوع ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده) به شرح زیر، مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای این نظام مالیاتی می‌باشند:

1- کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که برای آنها جواز تأسیس و پروانه‌ی بهره‌برداری از وزارتخانه‌ی ذیربط صادر شده یا می‌شود؛

2- بهره‌برداران معادن؛

3-ارائه دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری و دفترداری و همچنین خدمات مالی؛

4- حسابداران رسمی شاغل و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران؛

5- ارائه دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای؛

6- ارائه دهندگان انواع خدمات انفورماتیک، رایانه‌ای اعم از سخت افزاری، نرم افزاری و طراحی سیستم؛

7- متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر؛

8- بنکداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها؛

9- نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی؛

10- مؤسسات حمل و نقل موتوری و باربری دارای مجوز از مراجع ذیربط، زمینی، دریایی و هوایی باربری (به استثناء واحدهایی که صرفاً به امر حمل و نقل مسافر اشتغال دارند)؛

11- مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور؛

12- مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی.

درکشورما ، مالیات به دو صورت خوداظهاری یا علی الرأس محاسبه می‌گردد. در روش خوداظهاری شخص حقیقی یا حقوقی خود اعلام می‌ کند که چه مقدار درآمد داشته و چه مقدار باید مالیات پرداخت نماید ، بدون آن که  ‌کارشناسان سازمان امور مالیاتی در محاسبه و دریافت مالیات ، دخالتی داشته باشند. به این منظور، اظهارنامه ‌ای را تحت عنوان اظهارنامه مالیاتی تکمیل کرده که شامل کل درآمدها و کل هزینه و استهلاک و حقوق کارمندان می ‌باشد و پس از کسر معافیت مالیاتی ، مبلغ مالیات سالیانه نیز محاسبه می‌ گردد. در صورت عدم پذیرش اظهارنامه مالیاتی یا عدم ارائه به موقع آن به سازمان امور مالیاتی ، کارشناسان سازمان امور مالیاتی ، به صورت علی الرأس مالیات را محاسبه نموده و به مودی اعلام می‌ نماید و درواقع نظر کارشناس سازمان امور مالیاتی ، ملاک پرداخت مالیات می‌ باشد..

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی چیست؟
سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین هر سال شروع و به آخر اسفندهمان سال ختم می‌شود. در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آن‌ها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق ندارد ، درآمد سال مالی آن‌ها به جای سال مالیاتی مبنای محاسبه مالیات قرار می‌ گیرد ومهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی حداکثر تا پایان چهارماه شمسی پس از سال مالی است. (31 تیر ماه)
اشخاص حقیقی و حقوقی که موظف به تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی می باشند:
طبق ماده1 قانون مالیات‌های مستقیم ، اشخاص زیر موظف به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات می‌ باشند:

چگونه اظهارنامه مالیاتی خود را به درستی آماده و ارسال کنیم؟
برای تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی خود ، حتما از مشاورانی مورداعتماد و مجرب ، مانند  کارشناسان برای تنظیم صحیح و قانونی و منطبق با اصول حسابداری جهت تنظیم دفاتر قانونی و ارائه اظهارنامه الکترونیکی سالانه استفاده کنید.

جریمه عدم ارسال به موقع اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی چقدراست؟
اگر مودیان مالیاتی ، اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر که قانون تعیین کرده ، ارسال نکنند ، مشمول جریمه و تبعات قانونی خواهند بود. طبق ماده 192 قانون مالیات های مستقیم ، جریمه عدم ارائه اظهارنامه برای اشخاص حقیقی و حقوقی ، معادل 30 درصد مالیات متعلقه خواهد بود و قابل بخشودگی نیز نیست. هم چنین طبق بند ت ازماده 132 قانون مالیات های مستقیم ، شرط برخورداری از هر نوع معافیت مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد تجاری و سایر مناطق ویژه اقتصادی مشغول به فعالیت هستند ، ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر است.